ABD’nin sızdırıldığı söylenen “çok gizli” casusluk belgeleri son haftanın önemli bir gündemini oluşturdu. Ukrayna savaşından İsrail iç politikasına, Güney Kore silahlarından Türk-Rus ilişkilerine kadar önemli birçok konuyla ilgili belgeler ortalığa bir raporun bölümleri gibi saçılıp döküldü. Peki, nasıl ve neden? Bir “skandal” olarak nitelenen bu olayın ABD’nin hem rakiplerini hem de müttefiklerini kızdıran sonuçlarını tartışmadan önce bu sorulara cevap vermek gerek.

UKRAYNA SAVAŞI HAKKINDA GENİŞ BİLGİ

Belgeler her şeyden önce ABD’nin dostlarını ve düşmanlarını nasıl gizlice izlediği hakkında bazı ipuçları veriyor.  Örneğin Rusya’nın özel ordusu Wagner ve Wagner’in Türkiye gibi ülkelerle ilişkileri konusundaki istihbarat bilgileri “CNN Politics” tarafından da vurgulandığı gibi elektronik dinleme dışında insani kaynağa da dayanıyor. Bilgilerin açıklanması bu yönleriyle teorik olarak ajanları da tehlikeye atıyor. Ayrıca olaya Rusya açısından yaklaşılırsa iletişimlerinin izlendiğini anlayan Ruslar bu durumda değişik önlemler almazlar mı? ABD belgeleri gerçekten bu tür sonuçlar vermiş olabilir mi? Bunlar sorulması gereken çok önemli sorular.

Öte yandan yine belgelerde bulunan Ukrayna ordusunun zayıf yönleri, hava savunma tesislerinin yerleri ve bugüne dek olan ağır kayıplarıyla ilgili bilgiler ilk bakışta tam da Rusya’nın işine yarayacak bir içeriğe sahipler.  Gerçi bu konuda bilgisine başvurulan Ukrayna lideri Zelenski sızma olayı sonrasında askeri planların değiştiğini söylemiş ama bu açıklama soru işaretlerini ortadan kaldırmıyor kuşkusuz. Nasıl oluyor da ABD gibi yıllardan beri NATO’ya liderlik yapan, askeri gücü ve istihbarat üstünlüğü tartışılmaz bir ülke bu sızıntıya maruz kalabildi?

Belgelerin Ukrayna kriziyle ilgili olanları ABD’nin Ukrayna’daki Rus planlarını önceden haber aldığını gösteriyor. Hangi termoelektrik santralin veya yeraltı elektrik istasyonlarının hangi demiryolu ve karayolu köprülerinin Rusya tarafından vurulacağını ABD önceden bilebiliyor. ABD ayrıca Ukrayna’ya Nisan ayından itibaren teslim edilecek Batı tanklarına karşı Rusların ne gibi planları olacağı hakkında da bilgiye sahip.

Bu arada bir not olarak altını çizeyim: Belgelerden birine göre Rusya’nın Şubat 2023’e kadar savaş dışı kalmış olan askerlerinin toplamı 189 bin 500 ile 223 bin arasında. Bunların 43 bini savaşta ölmüş. Ukrayna’nın savaş dışı kalanları ise 124 bin ila 131 bin arasında. 17 bin 500 can kaybı var. Görüldüğü gibi ABD Ukrayna savaşı hakkında son derece ayrıntılı bilgilere sahip olacak kadar imkânlara sahip, peki aynı ABD bu bilgilerin gizliliğini nasıl koruyamıyor?

OLAYIN GELİŞİMİ

“İstihbarat sızması” olarak adlandırılan olayın gelişimi de ilginç.  Belgeler önce “Discord” adlı bir sosyal medya platformunda kapalı bir grup içinde yayınlanmış. Oradan dışarıya nasıl sızdığı bilinmiyor ama belgeleri bu gruba sunan kişi artık belli ve 3 gün önce tutuklandı: Massachusetts’teki ABD Hava Kuvvetleri Ulusal Muhafız gücünden sadece 21 yaşındaki bir genç: Jack Teixeira. Her ne kadar gözaltına alınma anı Hollywood filmlerini aratmayacak kadar gösterişli idiyse de, hatta operasyona bir uçak da katılmışsa da zanlının kaldığı yer sonuçta annesinin eviydi. Aşırı silahlar kuşanmış olan özel kuvvet askerlerinin arasında yürürken Jack’ın üzerinde şort ve ayağında kırmızı botlar vardı.

Belgelerin Discord’da yayınlanmasının üzerinden neredeyse bir ay, tüm dünya medyasına konu olmasından ise günler sonra gelen bu tutuklama elbette şaşırtıcıydı. Bu gecikme yüksek perdeden konuşan ve sürekli konunun vahametini vurgulayan Amerikalı siyasetçilerin söyledikleriyle çelişiyordu. Ayrıca daha ergenlikten yeni çıkmış “junior” bir havacı ulusal muhafızın elinde bu çok gizli belgeler ne arıyordu?

ABD daha önce de istihbarat sızmaları yaşamış fakat bunlar rahatsız oldukları devlet politikaları hakkında kamuoyunu uyarmak isteyen Assange, Snowden, Manning gibi idealist görevliler tarafından gerçekleştirilmişti. Jack Teixeira adlı genç böyle biri de değildi, tam tersine Türkiye’de sağcıların kullandığı deyimle “devletine, milletine bağlı” bir çocuktu. Belgeleri özel olarak araştırmış, bulmak için çaba sarf etmiş de değildi.  Anlatıldığına göre elinin altında olan belgeleri sohbet odasındaki arkadaşlarıyla paylaşmak için Discord’a yüklemişti. Arkadaşları denilenler de hiç görmediği, gerçek yaşamda tanımadığı sosyal medya arkadaşlarıydı Onları bir araya getiren tek neden video oyunları merakından ibaretti.

ABD yetkilileri bir kaç haftadır çok önemli oldukları tekrarlanan tüm o çok gizli belgelerin bu şekilde sızdığına inanmamızı istiyorlar. Üstelik Jack Teixeira’nın nasıl olup da bu çok önemli belgelere eriştiği hakkında bilgi vermiyorlar. Ayrıca Ukrayna hükümetinin şiddetle itiraz ettiği birkaç nokta dışında tüm belgelerin gerçeğe uygun olduğunu kısmen doğrudan kısmen dolaylı olarak onaylıyorlar. Bu doğrulamalar belgelerde anlatılanların gerçekliğini kanıtlamaz elbette ama ABD’nin o belgelerin arka planındaki tezlere inanmamızı istediğini kesin olarak ortaya koyar.

BELGE İÇERİKLERİNİN ÖZETİ

Sayısı 53 adet olan belgeleri iki kategoriye ayırırsak bir tarafta ABD müttefikleri Ukrayna, Güney Kore, İsrail, Bulgaristan diğer tarafta ise Rusya ve Rusya’nın Wagner özel ordusuyla ilgili olanları görüyoruz.

ABD belgeleri Ukrayna’nın savaş kapasitesi hakkında kuşkular içeriyor ve ayrıca Rusya içlerine saldırılar yapması için Ukrayna’ya asla izin vermeyeceğini hissettiriyor. Bu durum son zamanlarda ABD politikasında kısa ya da orta vadede Ukrayna’da statükoyu zımnen onaylayan bir barış yaklaşımı olabileceği izlenimi uyandırıyor.

Belgeler ABD tarafından Ukrayna’ya yollanan mühimmatın aslında Güney Kore’ye imal ettirildiğini açıklıyor. CNN, bu gerçeğin açıklanmasının Güney Kore hükümetini rahatsız ettiğini söylüyor. Bence burada asıl ilginç nokta Batı medyasının aylardır çıkardığı “Kuzey Kore Rusya’ya mühimmat imal ediyor” gümbürtüsünün aslında neyi gizlemek için ortaya atıldığı. Anlaşılan ABD’nin tıpkı siyasal İslamcılar gibi kendi yaptığını başkasının üstüne atma huyu var.

İsrail’e gelince, onu en çok rahatsız eden nokta belgelerde son aylardaki protesto gösterilerinin İsrail gizli servisi Mossad tarafından organize edildiğinin söylenmesi. Tabii buna karşı Netanyahu sert bir açıklama yaptı ama bundan da bir ders çıkarmış olmalı ki bu gösterilere kısmen hak vermesi nedeniyle kovduğu Savunma Bakanı’nı göreve iade etti. ABD’nin Trump yanlısı medyası Banker Soros’un oğlunun İsrail’le ilgili olarak son aylarda defalarca Beyaz Saray’a girip çıktığını yazmıştı. Doğru mudur bilinmez ama insanlar bu belgelerden sonra her şeyi Soros’a yüklemekten vazgeçip müttefiklerine liderlik yapanın gerçekte kim olduğunu anlamalı.

Belgelerde Bulgaristan’la ilgili olarak ise uyarılar var. Elindeki tüm Mig-29’ları Ukrayna’ya vermemesi gerektiği, aksi halde devriye görevlerini yapamayacağı, ısmarladığı F-16’ların gelmesinin en az 1 yıl alacağı ihsas ettiriliyor.

Rusya kışkırtılmış bilgi sızıntısından en çok zarar gören ülke, kendisine hem ne kadar ağır kayıplar verdiği anımsatılıyor hem de an be an izlendiği, hiçbir planının gizli kalmadığı söylenmiş oluyor. Bu arada Wagner özel ordusu ile ilgili olarak açıklanan bazı bilgiler Türkiye’yi de ilgilendirecek nitelikte. Wagner’e bazı Türk şirketlerinin silah satması yönünde görüşmeler olmuş ancak bu görüşmelerin ne sonuç verdiği belgelerde yok. Ve bu temaslar Wagner’in Afrika’daki faaliyetleriyle ilgili. Her iki tarafın Afrika’da birlikte davranabilecekleri konusunda bazı endişeler hissettiriliyor.  ABD’nin açıklanan belgeleri bu açıdan da bir uyarı sayılabilir.

“BEŞ GÖZ” KÜRESEL İSTİHBARAT GRUBU

ABD belgelerinden çıkan genel bir sonuç ise istihbaratın büyük kısmının elektromanyetik izleme ile yapılması. Bilindiği gibi ABD liderliğindeki Echelon adlı küresel sistem dünyadaki iletişimin neredeyse tamamını çoktandır izliyor ve şimdi artık yapay zekâ yoluyla onun içinden kendini ilgilendiren tüm bilgiyi yapılandırıyor. Bu sistem ABD’nin Batı dünyası içindeki 4 gerçek müttefikiyle kurduğu (İngiltere, Kanada, Avustralya ve Yeni Zelanda) Beş Göz Savunma İstihbarat Grubu (Five Eyes) tarafından işletiliyor.

İşte bu nedenle CNN, belge skandalı ortaya çıkar çıkmaz “Beş Göz” ile görüşmüş. İsmini tabii vermeyen bir yetkili “şu anda kendilerinin bir hasar tespiti yaptıklarını, ABD’de yapılacak hasar tespitinin de sonuçlarını beklediklerini” söylüyor.

Başka bir “Beş Göz” yetkilisi “ortaya saçılan belgelerden Ukrayna’da Donbass bölgesindeki sınırda en azından 2023 yılında bir değişiklik yaşanmayacağının anlaşıldığını“ vurguluyor. Yetkili, “Ukrayna için toprak kazancı zor ama bunun açıklanması da ona yardımcı olmadı” diyor. Acaba yardımcı olmak mı isteniyor, yoksa tarafları bir barışa zorlamak mı, kuşkusuz bunun yorumunu yapmak da zor.

Sonuç olarak belgelerin sızması gören gözlere bir “skandal” değil de sanki bir yönlendirme varmış gibi gelebilir. Özellikle ABD’nin bütün dünyada kartları yeniden karıştırıp Güney Asya-Pasifik bölgesine yoğunlaştığı bir dönemde beklenmedik gelişmeler yaşanabilir.

Kaynak:odatv4.com