D4 çalıştayı sonuç bildirisi

Malatya Büyükşehir Belediyesi ev sahipliğinde Ocak ayında Malatya’da düzenlenen D4 Dönüşümü ve Toplu Taşımın Geleceği konulu Çalıştay’ın sonuç bildirgesi yayınlandı

Büyükşehir Belediyelerinin ulaşımdaki mevcut durumları, yaşadıkları sorunları ile ilgili bilgi ve tecrübe paylaşımının yanı sıra işbirliği ve birliktelik ortamı geliştirmek amacıyla Malatya Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Hizmetleri Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen Çalıştay’da; Büyükşehir Belediyelerinin Toplu Taşım Araçlarının Dönüşüm Projesi, D4 Yetki Belgelerinin İl Sınırı İçerisinde Büyükşehir Belediyelerine Devri ve Yüklediği Sorumluluklar konularında paneller düzenlenirken, D4 Yetki Belgesi Devri ve Toplu Taşım Sistemi Hakkında Sorunların Değerlendirilmesi ve Çözüm Önerileri, Gruplarca Yapılan Çalışmaların Bir Araya Getirilmesi ve Değerlendirilmesi, Sonuç Raporu Hazırlığı için ortak karar ve konuların açıklanması konularında da grup çalışmaları yapılmıştı.

Türkiye genelinde 20’nin üstünde Büyükşehir Belediyesi’nin yanı sıra Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı XII. Bölge Müdürlüğü, Malatya Şoförler ve otomobilciler odası Başkanlığı ile Malatya Minibüsçüler Odası Başkanlığı’nın katıldığı Çalıştay ile ilgili sonuç bildirgesi yayınlandı.

Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın yanı sıra katılımcılara gönderilen ‘D4 Dönüşümü ve Toplu Taşımın Geleceği’ Çalıştay’ın sonuç bildirgesi şöyle:

2- ÇALIŞMA GRUPLARINDA GÖRÜŞÜLEN KONU BAŞLIKLARI VE ALINAN ORTAK KARARLAR

KONU 1-İl Trafik Komisyon kararı olup, D4 olmayanların durumu nedir?

Görüşler:

• · KTY Madde 52-’’Yetki belgesi sahipleri, yetki belgesinin verilmesinden itibaren altı ay içinde faaliyete başlamak zorundadır.’’ maddesi gereği süre içinde D4 Yetki Belgesi almayanların İTK kararlarının UKOME’de güncellenmesi şarttır. Güncelleme yapılmaz ise D4 Yetki Belgeli taşımacı olarak değerlendirilemez.

• · İl trafik komisyon kararı olup D4 Yetki Belgesi almayanlar belirlenen süreyi geçtikleri için ilk kez başvuru yapanlar gibi değerlendirilir.

Ortak Görüş: Büyükşehir yasasından önce İl Trafik Komisyon kararı olup, 6 ay içerisinde D4 başvuru yapmamış ise İTK kararı iptal edilir.

• KONU 2- D4 yetki belgesi ve İl Trafik Komisyon kararı olmayanların durumu nedir?

Görüşler:

• · Hiçbir hak talebinde bulunamazlar. Taşıma faaliyetinde bulunmak isteyen taşımacılar UKOME’ ye başvurdukları takdirde ilk başvuru yapanlar gibi değerlendirilir. Öncelik tanınamaz.

Ortak Görüş:  Bu tür belgesiz taşımacılar denetimin çok yapılamadığı kırsal alanlarda tek veya bir kaç araçla küçük yerleşkelerde günlük veya zaman tarifesiz taşımacılardır. Hatta bazı taşımacılara Bakanlık tarafından öğrenci taşımacılık izini de verilerek iki tip taşımacılığı birlikte yürütmektedirler. Bu şekilde taşımacılık yapanların nasıl bir yöntemle ruhsatlandırılacağı hususunda mahallenin durumu değerlendirilerek bu taşımacılara bir plaka veya ruhsat verilmesi uygun olur. Bu taşımacıların yasal olarak ruhsatlandırılması ve taşımacılık tiplerinin ayrılması şarttır.

 

KONU 3-Büyükşehir öncesi Belediyelerin encümen veya meclis kararıyla vermiş olduğu yetki belgesi olan taşımacıların durumu nedir?

Görüşler:

• · Hiçbir hak talebinde bulunamazlar. Taşıma faaliyetinde bulunmak isteyen taşımacılar UKOME’ ye başvurdukları takdirde bir bedel karşılığında değerlendirilirler. Öncelik tanınamaz.

Ortak Görüş: İlçe belediyelerinden meclis ya da encümen kararı ile taşımacılık yapanlar büyükşehirlerin toplu taşım ile ilgili düzenlemelerine dâhil olmak isterlerse UKOME den çıkacak karar doğrultusunda belirli bir bedel karşılığında taşımacılık yapabilirler.

 

KONU 4-Büyükşehir geçiş sürecinde İlçe Trafik Komisyon kararı olup, İl Trafik Komisyon kararı olmayanların durumu nedir?

Görüşler:

• · 6360 sayılı kanununun yayımlanma tarihinden sonra İlçe Trafik Komisyon kararı almış olan taşımacılar için UKOME tarafından “taşımacılık yapabilir” şeklinde olumlu karar verilmesi gerekmektedir.

Ortak Görüş: Hiçbir hak talebinde bulunamazlar. Taşıma faaliyetinde bulunmak isteyen taşımacılar UKOME’ ye başvurdukları takdirde ilk başvuru yapanlar gibi değerlendirilir. Öncelik tanınmaz.

 

KONU 5-İl trafik komisyon kararı olanların hakkı kazanılmış hak mıdır? Haksa hangi kriterlere göre haktır. (arz – talep, nüfus ve yol durumu)

Görüşler:

• · D4 Yetki Belgesini almış ise haktır. Almamış ise İTK kararının UKOME’de güncellenmesi şarttır.
• · İl Trafik Komisyonunda süre tanınmış ise süresi dolana kadar hakkı vardır. Süresi bittiğinde ise hak talebinde bulunamaz.

Ortak Görüş: İTK kararı ile süre verilmiş ise süre bitiminde hakkı biter. Süre verilmemişse İTK kararının UKOME’de güncellenmesi şarttır.

KONU 6-D4 yetki belgesinin süresi dolduğunda geçerliliğini kaybeder mi? Yoksa İl Trafik Komisyon Kararı devam eder mi?

Görüşler:

• D4 belgesi süresi dolduğunda İTK kararlarında süresi devam ediyorsa süre müddetince, süre belirtilmemişse UKOME kararı doğrultusunda hareket edilir.
• İTK eğer süreli karar alınmışsa süre bitimi UKOME tarafından değerlendirilir. UKOME tarafından güzergâhı ve tarifesi yeniden belirlenir.

Ortak Görüş: Süresi bitiminde herhangi bir başvuru yapmadıysa geçerliliğini korumaz. Büyükşehir yasasına göre ulaşımla ilgili bütün yetkiler belediyelere verildiğinden ve bu bağlamda Karayolu Taşıma Yönetmeliği 29. Maddesinin buna göre yeniden düzenlenmesi gerekmektedir.

 

KONU 7-İlçeye bağlı olan mahallelerdeki taşımacılar bağlı olduğu ilçeye gitmeden şehir merkezine gidebilir mi?

Görüşler:

• UKOME kararları doğrultusunda güzergâhları değiştirilebilir.
• Normal mevzuatta değişikliğe gidilerek UKOME’nin yetkisine sunulmalıdır.

Ortak Görüş: Bu tür taşımacılar Büyükşehir’den önce hali hazırda belirlenen yerlerde ve güzergâhlarını takip etmekteler. Ancak bunların durumunu şehirci taşımacılık yapanlar ile şehirlerarası taşımacılık yapanlar gibi düşünülerek havuzlar oluşturulmalı. Burada nüfus, coğrafi durumu ve hat durumu gibi öncelikler göz önünde bulundurularak, yasalar ve hazırlanan yönetmelikler doğrultusunda dönüşümleri büyükşehir yolcu taşımacılığına ve karayolu yolcu taşımalığın hükümlerine bağlı kalarak yalnız kırsal kesimi yani nüfusu az ve yolcu potansiyeli ve araç sayısı az olan kesimi bunların dışında tutarak yapılabilir. Ona göre hat ve güzergâhlar belirlenir.

• · İlçelerin gelişimi açısından merkeze daha yakın mahallelerde ilçeye gitmesi daha uygun olur.  Ancak merkez ilçelere yakın olanların bugüne kadar alışkanlıklar ve merkez ilçe imkânlarından mahrumiyet oluşturma durumunda ilk etapta buda sakıncalıdır. İlçelerin kendini geliştirmesi gerekmektedir.

 

KONU 8-Şehir merkezinde kalan D4’lerin Şehir merkezi taşımacılık içine entegrasyonu nasıl sağlanacak?

Görüşler:

• · Mevzuat değişikliği yapılarak Karayolu Taşıma Yönetmeliği’nin 29. Maddesinin düzenlenmesi.
• · Şehir merkezinde kalan D4’lerden yakın mesafe ve yoğun yolcu taşımacılığı olanların şehir içi toplu taşımacılığa entegrasyonu sağlanarak yapılmalıdır. Belirli bir hat bedeli çıkarılarak entegrasyonu yapılmalıdır. Diğer uzak ilçe/mahalle günde bir veya iki defa taşımacılık yapanlara ise yıllık işletme izini verilmelidir.

Ortak Görüş: Merkez ilçe sınırında kalan yolcu yoğunluğu yüksek olanların merkezi taşımacılığa entegrasyonun sağlanması, diğerlerinin ruhsatlandırma ve yıllık işletme şeklinde verilmesi gerekmektedir.

KONU 9-Verilecek yetki belgelerinin süresi ne olmalıdır?

Görüşler:

• · Yürürlükte olan D4’lere verilen süreyi geçmemelidir. Uzak ilçeler için verilenlerin 1 yıllık olarak düzenlenmesi daha uygundur.
• Yasal mevzuat oluşuncaya kadar kısa süreli geçici güzergâh izin belgesi verilebilir.

Ortak Görüş: Verilecek hattın değerine göre her büyükşehir kendi fiziki durumuna göre değerlendirilmelidir. Süre sonunda yenileme ücretlendirilmesi;

• · Yıllık vize şeklinde düzenlenmesi
• · 5 yıllık ruhsat ve yıllık vize
• · Yıllık bilet bedeli oranında hesaplanarak alınması şeklinde olabilir.

KONU 10- D4 yetki belgesi ile taşıma yapanların hat bedelleri hangi kriterlere göre belirlenecek?

Şehir içinde toplu taşıma yapacak D4’lerden bir ücret alınacak mı? Alınacaksa hangi kriterlere göre alınacak?

Görüşler:

• · Özellikle şehir merkezi taşımacılığı kapsamında kalan ( mecliste belirlenen İnterland km’si) toplu taşıma yapan otobüslerin teknik bir çalışma ile yolculuk değerlendirmeleri yapılarak çıkan sonuca göre hat bedeli belirlenmelidir. Dışında kalanlara ise Bakanlığın uyguladığı D-4 ücretlerine uygun tarife uygulanmalıdır.
• Arz / talep yol durumu yolcu yoğunluğu araç tipi (koltuk sayısı) na göre belirlenebilir.

Ortak Görüş: D4 belgeli olup şehir içi toplu taşıma kapsamında olduğu kabul edilenler ayrı olarak, kapsam dışında olanlar önceki çalışma şeklinde olduğu gibi iki nokta arasında çalışma şekli ile otogarlara girmesini sağlayarak çalışma şekli oluşturulması uygun olacaktır.

KONU 11- D4 Yetki belgesi almış ancak yenilememiş veya taşıtını yetki belgesine işletmemiş olanların durumu nedir?

Görüşler:

• · D4 belgeli taşımacılara tanınan yasal süre göz önünde bulundurularak UKOME ce değerlendirilir.
• Yetki belgesi almış fakat süresi içerisinde yenilememişse iptal olacaktır.

Ortak Görüş: Mevcut durumda süresi bitmiş ise bağlı olduğu büyükşehirce herhangi bir uygulama başlatılmamış ve bakanlıktan herhangi bir yenileme yapmıyorsa taşımacıda mağduriyet oluşturmaması için geçici belge veya süresi dolmamış gibi değerlendirilmesi gerekmektedir. Ancak bu durum büyükşehire geçiş süreci için geçerlidir.

 

3- TALEPLER VE ÖNERİLER

v    Tüm büyükşehirlerin yasal mevzuatlarda düzenleme yapılarak ortak bir plaka ve ortak bir sistem veya ortak bir yönetmelik yapılabilir.

v    Toplu taşıma hizmetlerini de içine alan tüm taşıma türleri için geniş çaplı bir Toplu Taşıma Kanunu çıkarılabilir.

v    Karayolu Taşıma Yönetmeliğinin29. maddesinin iptali veya Büyükşehirlerde mevcutta il trafik komisyonu olmadığından bu maddede düzenlemeye gidilebilir.

v    Büyükşehir belediye kanununun 15 Maddesinin P bendinde bildirilen hususlarda ve yetkilerde imtiyazlar arttırılabilir.

v    Milli Eğitim Bakanlığı, Sağlık Bakanlığı yapılanmasında olduğu gibi sorunlar ve yapılacak düzenlemelerle ilgili bir ULAŞIM ŞURASI yapısı oluşturularak tüm ulaşım konularında ortak sorunlar ve çözüm önerileri geliştirerek yasa ve genel mevzuatta yapılması gereken düzenleme ve değişiklikler için öngörü, yol haritası oluşturabilir.

v    Özellikle Büyükşehirlerde Belediyeler Birliği koordinatörlüğünde, yapılacak düzenlemelerde ve uygulamalarda birliktelik ve tek merkezli yapı oluşturulması için belirli periyotlarla sorunlar, gelişmeler, uygulamalarla ilgili büyükşehirlerin katılımıyla çalıştay, seminer gibi faaliyetler arttırılabilir.