Dünya zaferimizi kutladı ama bu farklı… Kurtuluş Savaşı müttefikinden 30 Ağustos mesajı

Türkiye’nin emperyalist devletlerin emrindeki Yunan ordusunu bozguna uğratarak bağımsızlığını kazandığı 30 Ağustos Zaferi’nin 101. yıldönümü coşkuyla kutlandı. Yabancı ülkelerden de Zafer Bayramımızı tebrik eden mesajlar geldi ancak Rusya Federasyonu’nun mesajı ayrıca dikkat çekti.

Dumlupınar’da Mustafa Kemal Atatürk‘ün başkomutanlığında zaferle sonuçlanan Büyük Taarruz‘u anmak için her yıl 30 Ağustos günü kutlanan Zafer Bayramı, Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği tarafından anılırken Sovyetler Sosyalist Cumhuriyetler Birliği’nin TBMM hükümetiyle dost ve müttefik olduğuna vurgu yapıldı.

X platformundan mesaj yayımlayan Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği, “Sovyet Rusya’nın Türk halkının yanında yer aldığı Kurtuluş Savaşı’nda kazanılan zaferin 101. yıldönümünü kutlarız!” dedi.

KURTULUŞ SAVAŞI’NDA SOVYET YARDIMLARI

Mustafa Kemal Atatürk’ün emperyalist işgale karşı 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkarak başlattığı Kurtuluş Savaşı’na Sovyetler Birliği ilk andan itibaren ilgi duydu. Bu ilgi Erzurum ve Sivas Kongreleri’nin ardından ulusal hareketle SSCB arasında temasa dönüştü. 23 Nisan 1920’de Ankara’da Büyük Millet Meclisi’nin açılmasının ardından ilk diplomatik ilişkiler tesis edildi. Sovyet Devrimi’nin lideri Lenin’in Mustafa Kemal Paşa’yla mektuplaşması ve Sovyetlerin ezilen halkların kurtuluş mücadelelerine yardım kararı doğrultusunda Türkiye’ye para ve silah gönderildi.

Milli Mücadele’nin silah ve mühimmat ihtiyacının üçte biri Sovyet yardımlarıyla karşılanmıştır.

2020 yılında Rusya’nın İstanbul Başkonsolosluğu, bu yardımların belgelerini de yayınlamıştı.

Rusya-Türkiye ilişkilerinin tesisinin 100. yıldönümü nedeniyle arşiv fotoğraflarını ve tarihi bilgileri paylaşmaya devam eden Rusya’nın İstanbul Başkonsolosluğu, bu kez emperyalizm karşısında işgalcilere karşı sürdürülen mücadelede yardımı öngören işbirliğinin içeriğini ve belgelerini kamuoyunun dikkatine sundu.

Elçiliğin yaptığı paylaşıma göre, 19 Temmuz 1920 tarihinde TBMM Hükümeti Dışişleri Bakanı Bekir Sami başkanlığındaki resmî Türk heyeti işbirliği anlaşmasını hazırlamak için Moskova’ya geldi. 24 Ağustos’ta ise anlaşmanın içeriği konusunda anlaşmaya varıldı ve parafe edildi.

Yabancı işgalcilere karşı sürdürülen mücadelede yardımı öngören anlaşma maddelerinde iki tür yardımdan söz ediliyordu:

a) Askerî teçhizat ve para yardımının yapılması;

b) İhtiyaç duyulduğu zaman ortak askerî operasyonların gerçekleştirilmesi (buna ihtiyaç duyulmadı).

Para yardımı ise 10 milyon altın rublesi (1.250.000 Osmanlı altını) olarak belirlendi.

• Varılan anlaşma doğrultusunda Rusya karşılıksız olarak maddi ve askerî yardım göndermeye başladı.
• Yardımlar, 16 Mart 1921’de RSFSC (Rusya Sovyet Federatif Sosyalist Cumhuriyeti) ile Türkiye arasında Moskova Dostluk Anlaşması’nın imzalanmasından ve yabancı işgalcilere karşı harekete geçilmeden, askerî mücadelede denge değişmeden önce gönderilmeye başlandı. 8 Eylül 1920’de Erzurum’da Türk tarafına külçe hâlinde ilk Sovyet altınları teslim edildi.
• Türk tarafına toplamda 200.6 kilogram altın gönderildi.
• 23 Eylül 2920’de Tuapse’den Trabzon’a gemiyle ilk silahlar da geldi.
• 1920 sonbaharı boyunca 6.000 tüfek, 5 milyon mermi, 17.600 top mermisi getirildi.
• 1921’de ise Rusya, Türkiye’ye 33 binden fazla tüfek, 327 makineli tüfek, 54 top, 58 milyon mermi, 130 bin top mermisi teslim etti.
• Aynı sene Türk Askerî Deniz Kuvvetleri’ne her biri 14 tonilatoluk “Jivoy” ve “Jutkiy” adlı iki askerî bot verildi. Ayrıca 1920’de İngiliz-Fransız filolarının takibinden Novorossiysk’e sığınan “Hayrettin Reis”, “Preveze” gambotları ve “Şahin” gemisi Türk tarafına teslim edildi.
• Novorossiysk Limanı’nda bulunan gemilerin mürettebatının (150 kişi) iaşesini Sovyet Karadeniz Filosu karşıladı. Yine gemilere askerî teknolojiler verildi. Mustafa Kemal, Sovyet iktidarının Türk gemileri ve mürettebatına verdiği destek dolayısıyla Novorossiysk’e teşekkür telgrafı gönderdi.
• Nisan – Kasım 1921’de Ankara’ya 6.5 milyon altın Ruble, Mayıs 1922’de 3.5 milyon altın Ruble, yani baştan varılan anlaşmaya göre toplam 10 milyon altın Ruble gönderilmiştir.
• 21 Temmuz 1922’de “Şahin” gemisi Novorossiysk’ten Trabzon’a 22 uçak getirdi. Bu uçaklar, Sovyet Rusya’nın Rapallo Anlaşması doğrultusunda Nisan 1922’de diplomatik ve ticarî-ekonomik bağlantılar kurduğu Almanya’dan alındı.
• TBMM Hükümeti de Sovyet Rusyası’na kömür, buğday ve başka malzemeler göndererek yardımda bulunuyordu. Bu yardımlar, İç Savaş ve yabancı işgalcilerle mücadele dolayısıyla zor günler geçiren Rusya için büyük önem arz ediyordu.

Odatv.com