Emekliler yeni bir intibak yasası istiyor

Emekli maaşlarının farklı biçimlerde hesaplanması, özellikle 2008’den sonra emekli olanları mağdur ediyor. Emekliler, maaşlardaki adaletsizliği giderecek bir düzenleme bekliyor.
Emekli maaşlarının hesaplanmasındaki haksızlığın giderilmesi için Türkiye Emekliler Derneği çalışmalar yürütüyor.

Nidayi Kugu 69 yaşında bir emekli. 28 yıl özel sektörde çalıştı, sigorta primi asgari ücretten yattı. 1996 yılında emekli oldu. Şimdi 1175 TL emekli maaşı alıyor. İbrahim Karadeniz ise 48 yaşında. O da özel sektörde 31 yıl çalıştı, sigorta primi asgari ücretten yattı. 2014 Temmuzunda emekli oldu. 790 TL emekli maaşı var. İkisi de SSK emeklisi olan Kugu ve Karadeniz’in maaş farkları 385 lira. Bu farkın nedeni ise emekli maaşlarının, çalışılan yıllara göre farklı hesaplanması.

2000’den önce emekli olana daha fazla maaş

Emeklilere bağlanacak maaş, ödedikleri prime göre hesaplanıyor. Ancak ödenen primin ne zaman ödendiğine bağlı olarak, maaşa yansıması da farklı oluyor. Çalışanların 2000 yılına kadar ödedikleri primin yüzde 76’sı emekli maaşlarına yansıyor. 2000 – 2008 yılları arasında ödedikleri primin yüzde 65’i, 2008’den sonra ödedikleri primin ise yüzde 50’si emekli maaşına yansıyor. Yani, SGK’ya aynı süre boyunca benzer ücret üzerinden prim yatıran işçiler, hangi yıllarda çalıştıklarına bağlı olarak çok farklı miktarlarda emekli maaşı alıyorlar. Her bir grup hesaplama sistemi çok karmaşık matematik problemi gibi.

Nidayi Kugu 2000’den önce emekli olduğu için maaşını kendisinden sonra emekli olanlardan fazla alıyor.

645 lira nerede 850 lira nerede?

Türkiye Emekliler Derneği Üsküdar Şube Başkanı Fatma Önerge de bu hesaplama yöntemi ile 2000’den önce ve 2008’den sonra emekli olan eşit statüde çalışanlar arasında ciddi farklar olduğuna dikkat çekiyor:
“İnsanlar emekli oluyorlar. Derneğimize gelip ‘şu kadar gün ödenmiş primim var diyor. 645 lira maaş bağlandı. Neden bu kadar az’ diye soruyor. Bunun nedeni bu hesaplama sistemi. Aynı statüde çalışıp 2000’den önce emekli olmuş bir emeklinin en düşük maaşı 850 TL iken 2008’den sonra emekli olan kişi 645 lira alıyor. 850 TL nerede 645 TL nerede?”

Fatma Önerge torba yasada emeklilerin maaş farkı sorununa istedikleri çözümü alamadıklarını söylüyor.

Fatma Önerge, emeklilik günü hesaplatmak için gelenlere eğer emeklilik günü dolmuşsa hemen emekli olmasını tavsiye ettiği söylüyor. Bunun sebebi eğer bir çalışanın primi asgari ücretten ya da düşük ücretten yatıyorsa 2008’den sonra çalıştığı süre uzadıkça emekli maaşı da düşüyor.
Emekliler de bu durumdan şikâyetçi. Haklarının yendiğini düşünüyorlar. İbrahim Karadeniz eğer 2014’te değil de 2000’den önce emekli olsaydı o da bin liranın üzerinde maaş alacaktı. Şimdi emekli maaşı yetmediği için yine çalışmaya devam ediyor. Karadeniz bu haksızlığın kendilerini de kapsayacak şekilde bir an önce giderilmesini istiyor.

Torba yasa hayal kırıklığı oldu

Fatma Önerge, dernek olarak bu konuda hükümet ile bir çok kez görüştüklerini, arkadaşlarının taleplerini ilgili birimlere defalarca ilettiğini söylüyor. Son çıkan Torba yasa ile hayal kırıklığına uğradıklarını anlatıyor. Benzer bir haksızlığın 2000 öncesi emekli olanlara da yapıldığını ancak bu haksızlığın 2012’de çıkan intibak yasası ile giderildiğini söylüyor. 2012’deki değişiklikle, 2000 yılından önce emekli olanlar arasındaki maaş farklılığını azaltacak bir düzenleme yapılmıştı. Emekliler, 2000 yılından sonra emekli olanlar için de benzer bir düzenleme istiyor.

“Biz diyoruz ki 2000 ve 2008 yılları arasında emekli olanların da intibaklarını yapsınlar. Bu torba yasadan en çok beklenen buydu. 2000 öncesi emekliler için yaşanan haksızlığın giderilmesi için 20 sene çalıştık, nefes tükettik. Sorun ancak 20 sene sonra 2012’de çıkan intibak yasası ile istediğimiz gibi olmasa da kısmen çözüldü. Biz dedik ki gelin 2000-2008 yılları arasında emekli olanları da 20 sene ağlatmadan ortak bir noktada buluşalım. Bunu da bu torba yasanın içine koyun bu insanlar da mağdur olmasın. Bütün beklenti oydu. Ancak torbadan Bize bir şey çıkmadı. Bu haksızlık bir an önce giderilmeli.”KAYNAK:Al Jazeera