Sırtlanlar Avını bir Seferde öldürmez Parça parça ederek!!!

Sırtlan Nedir? Sırtlanların Özellikleri Nelerdir?

Sırtlanlar hayvanlar alemi içerisinde omurgalılar şubesinde yer alan ve memeliler sınıfına dahil olan yırtıcı hayvanlardır. Diğer isimleri hyaenao olarak da yazılı literatürde yer almaktadır. Sırtlanların özellikleri, yaşam alanları, üreme şekilleri, beslenme ve fiziksel özellikleri ayrıntılı bir şekilde incelenecektir.

Sırtlanların Fiziksel Ve Genel Özellikleri:

• • Bu canlılar Hyaenidae ailesine mensup ve etçil yırtıcılardır.
  • Memeliler sınıfında yeralan en küçük canlılardan birisidir.
  • Bu canlılar çok farklı çeşitlere sahip olmasa da zorlu yaşam alanlarına sahip Afrika’da yaşam alanları bulabilmiş ve zorlu çevre koşullarına ayak uydurarak hayatta kalabilmişlerdir.

• • Ekosistemdeki etkinliklerine bakılırsa önemli bir yer kaplarlar. Yok oldukları bir dünyada ekosistem dengesinin bozulacak olduğunu tahmin etmek zor değildir.
  • Feliformia alt takımının bir üyesidir.
  • Sırtlanlar bazı genetik özellikleri nedeniyle kedilere ve diğer bazı türlere yakın gibi dursalar da evrimsel süreç açısından köpeklere benzer canlılardır.
  • Kediler arboreal canlılık özelliklerini iyi becerebilirler. Arborea hareketler canlıların yüksek yapılı bitkiler üzerinde hareket kabiliyetlerini tanımlar. Sırtlanlar ve köpekler bu davranış ve hareket etme tarzı açısından ortak özelliklere sahiptir. Ağaçlarda gezinme, tırmanma ya da ağaçtan inme gibi özellikleri yoktur.
  • Cursorial özellikleri diğer canlılardan ayırt edici bir edinimdir. Aslında buna edinim demek yerine evrimsel bir edinim demek daha doğrudur. Cursorial özellikler bir canlının uzun süre koşabilme ve belli aralıklarla yüksek hızını sabit tutabilme özelliğidir. Bu açıdan sırtlanlar cursorial özellikleri bakımından iyi avcılardır.

• • Bu canlılar avlandıklarında avlarını kedilerin aksine ağızları ile yakalarlar. Dişlerini kullanarak avlarını tutmaya ve yakalamaya çalışırlar.

• Bu canlılar hayatta kalabilmek adına hızlı yeme özelliğine de sahiptir.
• Herhangi bir tehlike anında hızlıca ortadan kaybolur ve saklanırlar.
• Koşma açısından sırtlanların özellikleri incelenirse, güçlü ayakları sayesinde hızlıca koşabilir ve kolayca keskin manevralar gerçekleştirebilirler.
• Sırtlanların farklı türlerine göre boyları 60 cm ile 92 cm arasında değişmektedir
• En zayıf hyaena 22 kg iken bazı türlerde bu ağırlık 60 kg civarında olabilir.

Üreme Açısından Sırtlanların Özellikleri

Üreme açısından sırtlanların özellikleri incelendiği zaman diğer memelilerden ve kedilerden üreme organları açısından bazı farklı özellikleri olduğu gözlenebilir.

• • Mammals sınıfına üye olan bu canlılar memeli üreme şekli ile üremektedir.
  • Gebe olan dişi sırtlan yavrusunu içerisinde embriyo beslenmesi için gerekli besinlerin yer aldığı plasenta içerisinde büyütür. Plasenta diğer memelilerde olduğu gibi karın bölgesinde yeralır.

• Dişi sırtlan vücudunun içinden vücut dışına doğru uzanan ve aynı erkek sırtlanın sahip olduğu gibi bir penise sahiptir. Bu penis uyarıldığından sertleşme özelliğine sahiptir.
• Eğer dişi sırtlan çiftleşecekse bu penisi vücudunun içerisine almak zorundadır, aksi halde cinsel birleşme gerçekleşmez
• En yaygın tür olan benekli sırtlanlar için üreme döneminin geldiği ve hormonların artış gösterdiği sezon yağışlı mevsim zamanlarıdır.
• Çiftleşme hormonlarının arttığı dönem yağış dönemi olsa da benekli sırtlan her zaman çiftleşebilmektedir.
• Sırtlanların cinsel birleşme için kurduğu bağ geçicidir, dişi ile kalıcı bir bağ kurmazlar.
• Erkek baskın olmasına rağmen üreme döneminde dişinin karşısında sakin ve uysal davranır.
• Dişiler çiftleşme için genellikle sürüdeki en genç üyeleri tercih ederler.
• Agresif olan erkek sırtlanların aksine daha uysal olan erkek sırtlanlar dişi sırtlanlar karşısında çiftleşme için daha büyük şansa sahiptir.
• Çiftleşme işlemi genellikle 5 ila 10 dakika arasında sürmektedir.
• Sırtlanların çiftleşmesi diğer memelilere nazaran daha fazla zorluk içerir. Bunun nedeni ise dişinin gerçek olmayan bir penise sahip olması ve erkeğin de penisini buraya sokması gerekliliğidir. Gerçek olamayan dişi penisini içeriye çeker ve erkek bu boşluk üzerinden dişinin cinsel organına ulaşarak çiftleşmeyi başlatır.
• Sırtlanlar çiftleşme işleminin birkaç saat boyunca birden fazla kez gerçekleştirebilir.
• Gebelik açısından dişi sırtlanların özellikleri incelenirse gebelik süresinin 100 günden biraz fazla yaklaşık 110 gün sürdüğü gözlenmiştir.
• Doğum sonrasında genelde iki yavru bazı durumlarda ise üç yavru dünyaya gelebilmektedir.

Beslenme Ve Avlanma Bakımından Sırtlanların Özellikleri

Beslenme açısından sırtlanların özellikleri incelendiğinde ilk söylenebilecek özellik bu canlıların etçil ve avcı yırtıcılar olduğudur. Bu canlılar et ihtiyacını karşılayabilmek adına çeşitli canlıları yiyebilmektedir. Peki sırtlanın öğünlerini hangi canlılar oluşturur? Sırtlanlar nasıl avlanır?

• • Sırtlanlar sürüler halinde yaşarlar ve avlanırken de kolektif çalışma yaparak avlarını yakalarlar.
  • Sırtlanlar etobur canlılardır. Yırtıcı avcılardır.
  • Bir sırtlanın öğününü şu canlılar oluşturabilir: Geyik, yaban domuzu, antilop, diğer yırtıcıların yavruları, yüksek besin değerine sahip kuş türleri ve diğer bütün canlıları tüketebilmektedirler.
  • Sırtlanın beslenme et ile gerçekleşir bu nedenle yukarıda yeralan canlıların dışında her canlıyı yiyebilme özelliğine sahiptirler.

• Avlanma sırasında sessizce avlarına yaklaşır ve sürü halinde kovalarlar.
• Sırtlanlar avlanma sırasında aynı hizada koşmak yerine kaçan avlarını köşeye kıstırmak amacıyla farklı yollardan ilerlerler.
• Genellikle kaçan avları istedikleri bir noktaya sürmek niyetindelerdir. Bu şekilde o noktada yeralan klanın diğer üyeleri tarafından av yakalanır.
• Kediler avlarını yakalarken pençelerini kullanarak avı yere serer. Fakat sırtlanlar avlarını dişlerini geçirerek yakalarlar.
• Sırtlanlar avlanmanın haricinde leş yiyici olarak da bilinmektedirler. Diğer yırtıcıların yakaladığı avları kalabalık bir şekilde diğer yırtıcıyı korkutarak çalabilirler.
• Aslanlar ile sırtlanlar genellikle çatışma içerisindedir. Bu nedenle sırtlanlar aslan yavrularını yanlız yakalarsa öldürüp yiyebilir.
• Hyaenalar yaklaşık 8 ayı doldurdukları bir zaman diliminden itibaren avlanmaya başlayabilirler. Bu zamana kadar yavru annesinin ve çevresindeki diğer sürü üyelerinin hareketlerini taklit ederek avlanmayı öğrenir.
• Benekli sırtlanlar genellikle 60 kg ile 200 kg arasındaki ağırlığa sahip canlıları avlarlar.
• Av seçimi açısından sırtlanların özellikleri incelenirse, sırtlanların avlarını seçerken yaşlı olan avlara odaklandıkları görülür. Böylece daha rahat bir şekilde avlarını yakalama niyetindelerdir.
• Bu canlılar aynı zamanda iyi birer gözlemcidir. Leş yiyen akbabaların nerelere indiğini gözlemleyerek leşlerin izini sürmekte iyidirler.
• Saatte 60 km hızla giden bir antilobu yaklaşık 6 km’lik bir mesafe takipten sonra avlayabilirler.

Yaşam Alanı Açısında Sırtlanların Özellikleri

Sırtlan hayvanının birden fazla farklı türü vardır. Bu nedenle farklı alanlardaki sırtlan türleri farklı iklim ve coğrafi özelliklere göre çeşitlenmiş ve dağılım göstermiştir. Yaşam alanları açısından sırtlanların özellikleri incelenirse 25 yaşına kadar yaşadıkları gözlenen sırtlanların daha çok Afrika’da dağılım gösterdikleri gözlenir. Gelin bu yaşam alanlarına ayrıntıları ile bakalım.

• Genellikle Afrika’da yaşayan bu canlılar Arap yarımadasının doğusunda da yaşamaktadır.
• Çok eskilerde benekli sırtlanlar Avrupa’da yaşamışlardır. İber Yarımadası bölgesinden başlayarak Ural Dağları’nı da içine alan bir bölgede bu canlılar en az 1 milyon yıl kadar yaşamışlardır.
• Rusya’nın doğu kısımında bazı yeraltı çalışmalarında ortaya çıkan kemik analizleri sonucunda sırtlanları bu alanda da yaşadıkları saptanmıştır.
• Avrupa ve Asya kıtalarının ortak bölgelerinde zamanında yaşayan bu canlıların artık burada yaşamamaları ve yok olmuş olmalarının nedeni bilinmemektedir.
• Batı Avrupa bölgesinde bu canlılar yaklaşık olarak 13 bin yıl önce otların boyları kısılınca yok olmaya başladılar.
• Çünkü artık dış saldırılardan gizlenme ve kaçma şansları düşmüş oldu.
• Bu yok oluşaparalel olarak Avrupa bölgesinde ormanlarda bu canlıların sayısı arttı.
• Benekli sırtlan topluluğunun sayısı 20 bin yıl önce düşmeye başladı.
• Batı Avrupa’da daha sonra sayıları tamamen sıfırlanmış ve yok olmuşlardır.
• Bütün bu çeşitli dağılımlara rağmen özellikler benekli sırtlan türünün hala bugün yaşamış olduğu Sahra Çölü’nün hemen altında kalan kısımlarda sayıları herzaman yüksek olmuştur.
• Sırtlanların özellikleri incelendiğinde bu zamana bakılırsa bu canlıların genellikle Batı Afrika alanlarında yüksek sayılarda ve sürü olarak yaşadıkları söylenebilir.
• Etiyopya, Tanzanya, Namibya, Kenya, Bostwana ve Güney Afrika ülkelerinde sürekli olarak yaşamaktadırlar.
• Dağılımları iyi bir seviyededir.
• Tam kurak olmayan çöl ve savanlarda ya da açık ve geniş orman alanlarında yaşarlar.
• Kuru ve ormanın olduğu alanlarda çok yüksek dağlık ormanları seçerler.
• Tropik kuşaklarda yağmur ormanlarının olduğu alanlarda sayıları diğer bölgelere nispeten daha azdır.
• Yapılan nüfus sayımlarına göre bu canlıların nüfus yoğunluğu bazı bölgelerde çok az iken Afrika’nın orta kurak çöl alanlarında ise artış gösterir.

Farklı Türdeki Sırtlanların Özellikleri

Farklı sırtlan türleri Sırtlangiller ailesinin altında toplanmıştır. Farklı türler açısında sırtlanların özellikleri bu başlıkta incelenecektir. Önemli olan ve ekosisteme büyük etkisi olan bu türlerin özellikler aşağıda yeraldığı gibidir.

Sırtlangiller ailesinin alt aileleri de vardır. Bunlar

• Hyaeninae alt familyası
• Protelinae alt familyası

Hyaeniae Familyası:

Bu ailenin üyelerini aşağıdaki sırtlan türleri oluşturur.

• Çizgili Sırtlan (Hyaena hyaena)
• Kahverengi Sırtlan (Hyaena brunnea)
• Benekli Sırtlan (Crocuta crocuta)

Protelinae Familyası:

Protelinae ailesinin üyeleri aşağıdaki türlerden oluşturur.

• Yer Kurdu (Proteles Cristatus)

Çizgili Sırtlan:

• Hyaena hyaena bilimsel adı ile adlandırılan çizgili sırtlan andık adı ile de anılmaktadır.
• Yer aldığı Hyaeniae ailesindeki diğer sırtlan üyelerinden daha küçük boyutlardadır.
• Bu türün canlıları yalnızca Afrika’da yaşamaz. Aynı zamanda Asya Kıtası üzerinde de yaşamaktadır.
• Türkiye’de de yaşayan bir türdür.
• Diğer sırtlan türlerine nazaran daha narin ve güzel bir vücut yapısına sahiptir.
• Boy olarak 112 cm kadar uzun oldukları görülmüştür. 41 kg ile 51 kg arasında bir ağırlıktadırlar.
• Genelde yalnız bir şekilde yaşamayı severler.
• Gizlenmeyi ve tek yaşamayı sevdikleri için doğada pek gözükmezler.
• Genelde leş yerler. Bunun haricinde fareler, sincaplar, kertenkeleler ve şehirlerdeki koyun,keçi gibi canlıları da yiyerek beslenirler.

Kahverengi Sırtlan:

• Hyaena brunnea bilimsel adı ile bilinen bu tür Namib Çölü ve Kalahari Çölü bölgelerinde yaşmaktadır.
• En çok Güney Afrika’da yoğun olarak görülür.
• Uzunluğu 100 cm ile 140 cm arasında değişmektedir. Boy olarak 90 cm’e kadar uzun oldukları bilinir.
• Ağırlık olarak kahverengi sırtlan 40 kg ile 55 kg arasında bir ağırlıkta olabilmektedir. Leşleri yedikleri bilinir. Bunun dışında küçük boyutlu hayvanları da yer.

Benekli Sırtlan:

• Crocuta crocuta bilimsel ismine sahiptir.
• Sahra Çölü’nün alt kısmındaki Afrika alanında yaşarlar.
• Uzunlukları 95 cm ile 150 cm arasında değişir.
• Çene yapısı açısından benekli sırtlanların özellikleri incelenirse bu canlıların çenelerinin çok güçlü olması belirgin özellikleridir.
• Topluluklar halinde yaşarlar.