2 yüzlü kedi

İki yüzlülükten nefret ettiği bilinen Mehmet Akif bir gün dostlarına şöyle der:

“İki yüzlüleri sever oldum, çünkü yaşadıkça yirmi yüzlü insanlar görmeye başladım.”
Bugün artık yirmi yüzlüler de tarihe karıştı ve etrafı yüzsüzler sardı.
Böyle bir ortamda iki yüzlülük konusunu ele almak bir anlam ifade eder mi bilmiyorum. Umarım, havanda su dövmüş olmayız.

Sözlükler iki yüzlülüğü: “Özü, sözü bir olmayan, kendisini olduğundan başka türlü gösteren, mürai, riyakâr, …” şeklinde karşılıyor.
Esasen İlâhî kelamda da belirtildiği üzere insanoğlu zayıf yaratılmıştır. Herkesin muhakkak birtakım kusurları vardır.
Yunus’un ifadesiyle, yaratandan ötürü bu kusurların birçoğu hoş görülebilir. Ancak, “olduğu gibi görünmemek, yahut göründüğü gibi olmamak”
diye tanımlanan ve insan için zaafların en çirkini olan iki yüzlülüğü hiçbir zaman hoş karşılayamayız.

İnsan sosyal bir varlıktır. Tek başına yaşayamaz. Toplu halde yaşamak zorundadır.
Dolayısıyla, cemiyette dostu da olacaktır, düşmanı da. Diğer bir ifade ile her Ahmed’in bir Ebucehil’i olması gayet normaldir.
Anormal olan dost görünüp düşmanlık yapmaktır. Hz. Ali’nin dediği gibi, düşmanın en büyüğü düşmanlığını gizleyendir.
Size düşman olduklarını hal ve davranışlarıyla ortaya koyanlardan korkmanıza lüzum yok.
Gerekli tedbiri alırsınız. Esas korkulması gerekenler düşmanlığını gizleyenler, yani iki yüzlülerdir. Maalesef toplumda -şairin ifadesiyle- velî görünen nice kâtiller vardır:

Atalarımız “Hayvanın alacası dışında, insanın alacası içinde” demişler. Gerçekten de biz biliriz ki yılan sokar, aslan parçalar, köpek ısırır, kedi tırmalar.
Ama insanın ne yapacağını önceden kestiremiyoruz. Çünkü onun alacası içindedir.
Bize düşen zâhire göre hükmetmek olduğu için de çok defa yanılıyoruz. Nitekim adam sâdık görünür, hâin çıkar. İlk bakışta mürşit sanırsınız, oysa yoldan çıkmış bir sapıktır:

Memursan eğer millete aslan kesilirsin
Âmir görücek burnunu yerlerde sürürsün
Bir gün ona bir gün buna yaltaklık edersin
Güçtür tanımak rengini aslın ne, ne türsün
Bir yırtıcı kuşsun ki koyun postuna girmiş
Kendin bile öz çehreni görsen tükürürsün.
(M. İhsan Sonuç)

Kısacası, biz beşeriz. Elbet birtakım kusurlarımız olacak. Yani biz melek değiliz. Lakin ikiyüzlülüğü de hoş göremeyiz.
Bize göre insan ya olduğu gibi görünmeli, ya da göründüğü gibi olmalıdır. Üçüncü sınıfa dâhil olanlara insan demek insanlığa hakaret olur…