TürkiyeSON - 29.03.2024 -

NESİL BİTİYOR

NESİL BİTİYOR

Teknoloji gelişiyor, insan modernleşiyor! Yaşamımızı kolaylaştıran pek çok yeniliğe çok çabuk adapte oluyoruz ama doğadan yani özümüzden giderek kopuyoruz. Çok katlı binaların balkonlarında gördüğümüz minik saksıları çevre düzenlemesi sanan bir nesil ardımızdan geliyor. Ve o nesil, bugün bizim gördüğümüz ve bildiğimiz pek çok bitki türünden ne yazık ki haberdar olmayacak. Çünkü bugünkü nesil, bazı bitki türlerinin neslini tüketmeye devam ediyor! İşte nesli tükenmekte olan bitkiler!

 

Türkiye’deki 42 bitki ve hayvan türünün yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olduğunu biliyor musunuz? Bugün sizin bildiğiniz, kırlarda toplayıp kokladığınız çiçekleri torunlarınız göremeyebilir. Neden mi? Çünkü kendi ellerimizle doğayı katlediyor, ağaçları kesiyor, ormanlık alanları talan ediyor, çiçek yetiştirmiyor ve doğadan kopuyoruz. Doğa da haliyle bize küsüyor ve yavaş yavaş hayatımızdan çekiliyor. Pek farkında olmasak da bu şekilde devam edersek kısa süre içerisinde bizi terk edecek olan bitkiler hangileri mi? Özellikle yalnızca Türkiye’de yetişen (endemik) İstanbul nazendesiKonya gaşağı ve bir yonca türü olan Trifolium Parchycalyx’in de aralarında yer aldığı bitki türleri bugün hala var ama böyle giderse yarın olmayacaklar.

Tükenmekte Olan Bitkiler Şunlardır;

 

Konya gaşağı

Dünyada sadece Konya’da yetişen çok özel bitkilerden biri Konya gaşağı. Koruma çalışmaları sürüyor ancak veriler doğada yalnızca9 kök Konya gaşağının kaldığını gösteriyor. Buradan bile doğaya verdiğimiz zararın boyutunu görmek mümkün oluyor.

 

Sevgi çiçeği

Adı sevgi çiçeği ama biz pek de iyi sevememişiz demek ki! Halk arasında “gelin düğmesi” olarak da anılan sevgi çiçeği bizim topraklarımıza özgü bir bitki, yani endemik! Ankara’nın Gölbaşı ilçesinde yetişiyor. Şu anda Bern Sözleşmesi kapsamında koruma altında olan Sevgi Çiçeği, Gölbaşı’ndaki yapılaşmaya karşı direnebilecek mi göreceğiz!

Sığla

Şifa kaynağı olması ve medikalde kullanılmasıyla da dikkat çeken ve antik çağlardan bu yana şifa amaçlı kullanılan bir bitki sığla! Sığla ağaçları ise Türkiye’de özellikle Muğla’da yer alıyor. Tek doğal yayılış alanı Türkiye’nin güneybatısı ve Rodos Adası olan Sığla Ormanları korunmazsa bir değer daha yeryüzünden silinip gidebilir.

 

Beyaz Çiçekli Çakal Nergisi

Muğla, birbirinden özel ve dünyanın en güzel turizm merkezlerine ev sahipliği yapmasıyla değil doğal güzellikleri ve özel bitkileriyle de öne çıkan bir şehir! Dünyada yalnızca Türkiye’de yetişen beyaz çiçekli çakal nergisi de Muğla’da Fethiye civarında yetişiyor. Ancak nesli tükenmek üzere! Muğla’ya tatile gitmeyi çok seviyoruz ama iş korumaya gelince pek de özenli olduğumuzu söyleyemeyiz öyle değil mi?

 

Termopsis Turcica

Dünya’da sadece Konya’daki Akşehir Gölü çevresinde yetişen bitki türü olan Termopis TurcicaDünya Doğal Yaşamı Koruma Konseyi tarafından koruma altına alındı. Dileriz doğa bizi Termois Turcica güzelliğinden mahrum bırakmaz!

Narin Acı Çiğdem

Dünyanın en güzel şehirlerinden biri olan İstanbul’u harca harca bitiremedik! Dünya üzerinde betonlaşmasıyla meşhur bu şehir iki kıtayı bileştiren Boğaz’ında dünyanın en güzel çiçeklerine ve bitki türlerine ev sahipliği yapıyordu. Yapıyordu diyoruz çünkü artık pek çoğu yerini betona bıraktı. Bu betonlaşmaya direnenler de var tabi, bunlardan biri de Narin Acı Çiğdem! İstanbul’a özgü küçük çiçekli bir acı çiğdem türü bu özel bitki neslini tüketiyor. Bern Sözleşmesi ile koruma altında olan Narin Acı Çiğdem tükenmeden önlem almakta fayda var.

 

Göl Soğanı

Nesli tükenmekte olan bitkiler arasında en üzücü olanlarından biri göl soğanı. Çünkü Alzheimer gibi çağın önemli hastalıklarından birinin tedavisinde bu çiçeğe oldukça ihtiyaç duyuluyor. Alzheimer hastalığı tedavisi ilaç yapımında kullanılan amarylldaceae alkoloidleri (galanthamine, tazettin, likorein) nedeniyle doğadan toplanan göl soğanının ihracatı yapılıyor. Yıllık ihracatı yaklaşık olarak 4 milyon adet… Ancak doğadaki yıkım devam ederse kısa süre sonra kendisiyle de sonsuza kadar vedalaşacağız.

 

Kar Çiçeği

Saygıda kusur edilmemesi gereken çiçeklerden biri kar çiçeği çünkü 16. yüzyıldan bu yana yetiştiriciliği yapılıyor. Sırbistan ve Macaristan başta olmak üzere kimi ülkelerde çoktan koruma altına alındı. Türkiye’den de aynı performansı bekliyoruz.

 

Siklamen

Yaşam alanı orman açıklıkları ve kayalık alanlar olan çok yıllık yumrulu bir bitki türlerine siklamen deniyor. Bunlar tavşankulağı, buhurumeryem ve mormilik olarak da biliniyorlar ve tam olarak bahar çiçekleri diyebiliriz bu çiçekler için. Yılın Şubat ve Nisan aylarında açan siklamenler çiçek ticareti nedeniyle tehlike altında. “Çiçekler dalında güzeldir” anlayışını bir an önce benimsemezsek siklamenleri artık sadece rüyamızda göreceğiz.

 

Süsen

Çok değişik renklerde bir bitki olan süsenler mezarlık çiçekleri olarak da biliniyorlar. Yüzyıllardır da yetiştiriliyor. Birçok devletin ve kişinin simgesi haline de gelen süsen çiçeği aynı zamanda yurtdışına kaçırılmış bir zenginliğimiz. Neslinin tükenmesi ise an meselesi. Yazık ki değerlerimiz yurtiçinde koruyamadığımız gibi neslini de hızla tüketiyoruz.

 

İstanbul Nazendesi

İstanbul nazendesi koruma altına alınması gereken en özel bitki türlerinden biri. Dünya üzerinde yalnızca Türkiye’nin kuzeybatısında bulunan bu nazlı çiçek İstanbul’un Asya yakasındaki fundalıklarda görülüyor. Avrupa çapında ise bu bitkiye çok nadir rastlanıyor.

 

Bern Sözleşmesi Nedir?

Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarını Koruma Sözleşmesi olarak kabul edilen Bern Sözleşmesi 1979 yılında imzalandı. Türkiye ise sözleşmeye 1984 yılında taraf oldu. Sözleşmeye taraf olan her ülke, ek listelerde yer alan tehlike altındaki bitki ve hayvan türlerini doğal yaşam ortamlarıyla birlikte korumak amacıyla gerekli idari ve yasal önlemleri almakla yükümlü bulunuyor.

Türkiye’nin Önemli Bitki Alanlarının (ÖBA) seçiminde, Bern Sözleşmesi kriterlerine uymasına özellikle dikkat ediliyor. Türkiye’nin Bern Sözleşmesinin ekinde yer alan nadir bitki türlerinden en az yüzde 80’i ve habitatlarından en az yüzde 90’ı önemli bitki alanları içinde tanımlanmış durumda. Dolayısıyla, önemli bitki alanlarının koruma altına alınmasıyla birlikte Türkiye Bern Sözleşmesi’nin gereğini büyük bir ölçüde yerine getirmiş olacak.

Reklam
BU KONUYU SOSYAL MEDYA HESAPLARINDA PAYLAŞ
ZİYARETÇİ YORUMLARI

Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu aşağıdaki form aracılığıyla siz yapabilirsiniz.

BİR YORUM YAZ

Bu site, istenmeyenleri azaltmak için Akismet kullanıyor. Yorum verilerinizin nasıl işlendiği hakkında daha fazla bilgi edinin.